Ospa wietrzna i półpasiec w ciąży

Spis treści

1. Ospa wietrzna a półpasiec
2. Objawy ospy wietrznej
3. Objawy półpaśca
4. Leczenie półpaśca i ospy w trakcie ciąży
5. Powikłania ospy i półpaśca w ciąży

Ospa wietrzna a półpasiec

Zarówno ospa wietrzna, jak i półpasiec są wywoływane przez wirusa VZV (Varicella Zoster Virus). Półpasiec różni się od ospy tym, że jest to reaktywacja istniejącego już wcześniej zakażenia. Ponadto, w przypadku ospy wietrznej zakaźność jest znacznie większa niż ma to miejsce w przypadku półpaśca. Obie te choroby występują najczęściej z wysypką pęcherzykową oraz świądem. W przypadku ospy wietrznej objawy uogólnione pojawiają się częściej.

Objawy ospy wietrznej

Podstawowym objawem ospy jest charakterystyczna wysypka rozmieszczona na całym ciele. Najpierw manifestuje się w postaci plamek i grudek, a następnie przekształca się w krosty i strupki. Najczęściej strupki odpadają po kilku dniach i nie pozostawiają trwałych blizn. Zmianom skórnym może towarzyszyć gorączka do 39 stopni oraz złe samopoczucie i świąd.

Objawy półpaśca

Bardzo charakterystycznym objawem dla półpaśca jest pojawienie się zmian skórnych tylko po jednej stronie ciała. Pęcherzykom towarzyszyć może świąd oraz ból, który utrzymuje się czasami nawet po ustąpieniu wysypki. Jest to neuralgia popółpaścowa. Najczęściej zmiany w przebiegu półpaśca pojawiają się na tułowiu, ale mogą też występować na kończynach lub głowie.

Leczenie półpaśca i ospy w trakcie ciąży

Jeśli kobieta w ciąży miała kontakt z osobą chorą na ospę lub półpasiec, zalecane jest stosowanie immunoglobuliny VZIG. Lek ten powinien być podany do 96 godzin od kontaktu. W przypadku, gdy przyszła mama zachorowała na ospę wietrzną, leczeniem z wyboru jest acyklowir stosowany przez 7 dni. Postępowanie to ma na celu minimalizowanie przenikania wirusa przez łożysko oraz zmniejszenie śmiertelności matczyno-płodowej. Acyklowir podawany jest drogą doustną. Ponadto stosuje się  leki przeciwbólowe, przeciwświądowe oraz przeciwgorączkowe.

Powikłania ospy i półpaśca w ciąży

• U KOBIETY

Przebieg ospy wietrznej u osób dorosłych może być poważniejszy niż ma to miejsce w przypadku dzieci. Może prowadzić do powikłań takich jak zapalenie płuc czy powikłania neurologiczne. Często pojawiają się także wtórne zakażenia bakteryjne wykwitów skórnych.

Najczęstszym powikłaniem półpaśca w ciąży jest neuralgia postherpetyczna (PHN), która rozwija się u co piątej kobiety ciężarnej. Ból w miejscu wysypki może utrzymywać się przez kilka miesięcy.

• U DZIECKA

W przypadku zachorowania na ospę wietrzną lub półpasiec w trakcie ciąży, może dojść do powikłań takich jak ospa wietrzna wrodzona. Ryzyko to wynosi około 2%. Do objawów ospy wietrznej wrodzonej należą blizny skórne, deformacje kończyn, wady wzroku i układu nerwowego. Poza tym dojść może do uogólnionego obrzęku czy wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania płodu.

Zakażenie VZV w drugiej połowie ciąży powoduje wzrost ryzyka zachorowania dziecka na półpasiec w pierwszych latach życia. Dzieje się tak, ponieważ doszło już do pierwotnej infekcji wewnątrzpłodowej. Szczególnie groźne są też zakażenia okołoporodowe mogące skutkować w skrajnych przypadkach śmiercią noworodka.

W przypadku zachorowania kobiety ciężarnej na półpasiec, ryzyko przeniesienia zakażenia na rozwijający się płód jest znacznie niższe, a możliwe powikłania mniej poważne.

Szczepienie na ospę

Szczepienie przeciwko ospie należy do szczepionek żywych. Tego typu szczepionki są  przeciwwskazane w przypadku kobiet ciężarnych. Natomiast kobiety planujące ciążę, które nie przechorowały ospy w przeszłości, powinny zaszczepić się przynajmniej na 1 miesiąc przed zajściem w nią. Nie ma jednak przeciwwskazań, aby szczepić dzieci kobiet będących w ciąży. Ponadto, zgodnie z aktualnymi zaleceniami organizacji zdrowia na całym świecie, kobieta karmiąca piersią może być zaszczepiona przeciwko ospie wietrznej. Dowiedz się więcej o szczepieniach w ciąży.

Jeśli przyszli rodzice zdecydowali sie na pobranie i przechowywanie krwi pępowinowej, powinni zawsze poinformować bank o wszystkich przebytych infekcjach w trakcie ciąży, w tym ospie wietrznej oraz półpaścu. Nie dyskwalifikują one jednak do zdeponowania komórek macierzystych. https://www.pbkm.pl/komorki-macierzyste/rozwiewamy-watpliwosci

Bibliografia:

• „Choroby zakaźne i pasożytnicze” red. nauk. Anna Boroń-Kaczmarska, Alicja Wiercińska-Drapało PZWL 2017
• „Położnictwo” G.H. Bręborowicz PZWL 2020
• Ospa wietrzna i półpasiec u kobiet w ciąży i połogu. Łukasz Konrad Wysoczański, Anna Rosner- Tenerowicz, Aleksandra Zimmer, Paulina Natalia Węgierek, Mariusz Zimmer, 2019
• Ospa wietrzna u kobiet w ciąży. Wytyczne Royal College of Obstetricians and Gynaecologists nr 13, 2015
• Półpasiec w ciąży - opis przypadku. Karolina Waleśkiewicz- Ogórek, Forum Położnictwa i Ginekologii