Kiedy najwcześniej zrobić test ciążowy?

Spis treści

1. Jak działa test ciążowy?
2. Kiedy zrobić test ciążowy z apteki?
3. Kiedy zrobić test ciążowy z krwi?
4. Jakie są rodzaje testów ciążowych?
5. Jak poprawnie wykonać test ciążowy?
6. Jaka jest skuteczność testów ciążowych?
7. Czy test ciążowy wykryje ciążę pozamaciczną?
8. Test ciążowy i co dalej – jak diagnozuje się ciążę?
9. Jak oblicza się tydzień ciąży i dzień porodu?
10. FAQ:

Jak działa test ciążowy?

Domowy test ciążowy, który kupisz w dowolnej aptece, a nawet w drogerii, wykrywa w moczu podjednostkę beta gonadotropiny kosmówkowej – czyli hormon beta-hCG, który wytwarza organizm kobiety w ciąży. Substancję produkują komórki syncytiotrofoblastu, zarodka, a następnie łożyska – proces rozpoczyna się od kilku do kilkunastu dni po zapłodnieniu, a w pierwszej fazie ciąży jej poziom szybko przyrasta. Obecnie dostępne testy ciążowe są bardzo czułe, więc wykrywają już nawet niewielką ilość beta-hCG, ale nadal jej stężenie musi być odpowiednio wysokie, aby dało się ją wykryć w moczu. Wcześniej niż w moczu hormony pojawiają się natomiast we krwi.

Zasada działania testu jest prosta – krople moczu, umieszczone w przeznaczonym na nie okienku, wpływają na płytkę wyścieloną specjalną błoną z przeciwciałami znakowanymi barwnikiem, które wiążą hCG.

Test pozytywny to dwie kreski, pierwsza w obszarze kontrolnym, druga w wynikowym, przy czym może być ona jaśniejsza i mniej wyraźna. Test negatywny – jedna kreska wyłącznie w obszarze kontrolnym. W przypadku testów elektronicznych zwykle na ekranie wyświetla się plus (+) lub komunikat „tak”.

Kiedy zrobić test ciążowy z apteki?

W moczu beta-hCG pojawia się później niż w krwi kobiety, dlatego też uznaje się, że najlepiej wykonać apteczny test ciążowy w dniu spodziewanej miesiączki, a więc około 14 dni po owulacji. Zrobiony wcześniej, może dać fałszywie ujemny wynik. Test negatywny zawsze warto jeszcze po kilku dniach powtórzyć. Jeśli nic się nie zmienia, ale jednocześnie też nie pojawiła się miesiączka, najlepiej umówić się na wizytę u ginekologa.

Wykonanie testu ciążowego w kilka godzin i nawet w parę dni po stosunku, w trakcie którego mogło dojść do zapłodnienia, nie da wiarygodnego wyniku. Po pierwsze, sam proces zapłodnienia trwa około 24 godzin, a plemniki są w stanie przeżyć w kobiecym ciele nawet 3 dni. A po drugie hormon, który pozwala na wykrycie ciąży, pojawi się w moczu w odpowiednim stężeniu najwcześniej w ciągu 7-10 dni od zapłodnienia.

Jeśli test pokazuje dwie kreski, to w ciągu 2-3 tygodni warto potwierdzić prawidłowo umiejscowioną ciążę w gabinecie lekarza ginekologa. Gdy stężenie podjednostki beta gonadotropiny kosmówkowej we krwi wynosi 1000 mlU/ml, widoczny powinien być już pęcherzyk ciążowy. Gdy zaś beta-HCG przekracza 10 000, lekarz najczęściej jest w stanie uwidocznić w USG czynność serca dziecka.

Kiedy zrobić test ciążowy z krwi?

Wiarygodny test ciążowy z krwi możesz wykonać wcześniej niż apteczny, bo już około 8.-10. dnia po zapłodnieniu, więc jeszcze przed datą spodziewanej miesiączki. W przeciwieństwie do testów aptecznych testy ciążowe z krwi pokazują dokładne stężenie beta-hCG w organizmie kobiety i na tej podstawie można ustalić, czy przyrost jest prawidłowy. W przypadku nietypowego wzrostu lub spadku poziomu hormonu może to sugerować rozpoznanie ciąży pozamacicznej lub poronienia. Wynik badania powinien zinterpretować specjalista, skonsultować – lekarz ginekolog (oraz uzupełnić diagnostykę badaniem ultrasonograficznym, USG).

Do implantacji zarodka dochodzi około 6.-7. dnia po zapłodnieniu, a ten proces trwa kilka dni. Uważa się, że całkowite zagnieżdżenie blastocysty ma miejsce między 11. a 12. dniem. Po implantacji stężenie gonadotropiny kosmówkowej gwałtownie wzrasta. Z tego powodu już w tym momencie można wykonać test ciążowy w przypadku starań o dziecko. W pierwszych tygodniach ciąży stężenie hCG we krwi kobiety podwaja się co około 48 godzin. Dzięki wynikom z krwi oszacujesz więc wiek ciąży.

Test ciążowy z krwi wykonasz w przychodni rejonowej i w prywatnym laboratorium diagnostycznym. Nie musisz mieć skierowania na badanie oraz być na czczo.

Największe stężenie beta-hCG obserwuje się około 9.-12. tygodnia ciąży. 

Standardowo przyjmuje się, że jeśli poziom hormonu jest niższy niż 10 mlU/ml, ciążę należy raczej wykluczyć. Przekroczenie wysokości stężenia beta-hCG 25 mlU/ml pozwala z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że kobieta jest w ciąży. 

Jakie są rodzaje testów ciążowych?

Mamy te podstawowe dwa rodzaje testów ciążowych – czyli apteczne, domowe – z moczu i laboratoryjne z krwi. Te pierwsze dzielą się na kilka typów. Wybór ma znaczenie pod kątem sposobu przeprowadzania testu i odczytywania wyniku, jest to więc kwestia praktyczności i wygody, jednak zależna od preferencji. Testy ciążowe różnią się też ceną – cyfrowy jest sporo droższy od standardowych.

• Test ciążowy płytkowy. Kobiety wybierają go najchętniej. Standardowo ma formę prostokąta z okienkiem na mocz i oknem wynikowym. Trzeba umieścić go na równym podłożu i wpuścić do okna kilka kropli moczu (według zaleceń), odczekać określony czas i sprawdzić wynik (jedna lub dwie kreski). 
• Test ciążowy paskowy. Test paskowy zanurza się w pojemniku z wcześniej zebranym moczem, określoną stroną (zwykle ułatwiają do strzałki), na podaną w instrukcji głębokość, trzyma w nim kilka sekund i wyciąga, i po upływie 3-10 minut odczytuje wynik, analogicznie sprawdzając liczbę i położenie kresek.
• Test ciążowy strumieniowy. Wyglądem przypomina flamaster, ma uchwyt i końcówkę zabezpieczoną nasadką. Po zdjęciu zabezpieczenia test umieszcza się pod strumieniem moczu, tak aby zamoczyć w całości pasek testowy, a dalej zakłada nasadkę nad końcówkę i czeka około 5 minut na wynik. 
• Test ciążowy cyfrowy. Zwykle jest to test strumieniowy lub paskowy, z tym że z cyfrowym wyświetlaczem zamiast okienka, na którym pojawiają się kreski. Po wykonaniu testu na wyświetlaczu pokazuje się plus/minus albo komunikat słowny. Tak jak pozostałe nie jest to jednak test wielokrotnego użytku.

Jak poprawnie wykonać test ciążowy?

Żeby poprawnie wykonać test ciążowy, trzeba stosować się do instrukcji, którą do niego dołączono. Zwykle jest krótka, prosta i czytelna, a objaśnia krok po kroku wszystkie czynności. Choć niezależnie od produktu każdy test danego typu przeprowadza się podobnie, to takie kwestie jak liczba kropli moczu, głębokość i czas zanurzenia i czas na odczytanie wyniku nieco się różnią i niezastosowanie się do nich może wpływać na poprawność czy wiarygodność badania.

Bardzo ważne jest to, żeby wyniki odczytać w określonym w instrukcji czasie, nie później, bo w rezultacie zachodzących reakcji chemicznych mogą ulec zmianie. Najlepiej zrobić test ciążowy rano, wykorzystując pierwszy tego dnia mocz, bo stężenie beta-hCG, jeśli faktycznie jesteś w ciąży, będzie w nim najwyższe.

Jaka jest skuteczność testów ciążowych?

Wiarygodność testu ciążowego określa się na poziomie 95-99%, jeżeli jest wykonywany w odpowiednim czasie – czyli najczęściej przynajmniej w 14. dniu po owulacji. W 100% ciążę może potwierdzić bądź wykluczyć tylko lekarz ginekolog, jednak na pewno warto z testu skorzystać jako z pierwszego sposobu zweryfikowania starań albo przypuszczeń. Test może też wskazać fałszywie zarówno pozytywny, jak i negatywny wynik. Fałszywie negatywny wynik testu ciążowego najczęściej oznacza, że przeprowadzono go za wcześnie.

Wynik dodatni pomimo braku ciąży test ciążowy może dać w kilku sytuacjach – np. gdy kobieta zażywa określone leki (to m.in. niektóre leki przeciwdepresyjne, ale także przeciwbólowe i przeciwhistaminowe) czy przyjmuje zastrzyki hormonalne. Może się tak zdarzyć także w okresie menopauzalnym. Za fałszywie dodatni wynik ciążowego testu może też odpowiadać choroba tarczycy, nerek lub jajników bądź nowotwór (np. guz jajnika).

Czy test ciążowy wykryje ciążę pozamaciczną?

Czasami mimo pozytywnego wyniku testu ciążowego zdarza się, że ciąża niestety nie rozwija się prawidłowo. Dzieje się tak, gdy do implantacji (zagnieżdżenia się) zarodka dojdzie poza jamą macicy – np. w jajowodzie, jajniku czy jamie brzusznej. W takiej sytuacji test ciążowy może pokazać dwie kreski, ale mimo to dalszy rozwój prawidłowej ciąży jest niemożliwy. Konieczne jest farmakologiczne wywołanie poronienia, a w niektórych przypadkach leczenie operacyjne. Dlatego sama obecność ciąży, a dalej jej prawidłowe umiejscowienie w jamie macicy zawsze powinny zostać potwierdzone przez lekarza ginekologa. Prawdopodobieństwo, że test ciążowy wykryje ciążę pozamaciczną, wynosi około 50%, ponieważ w takim przypadku poziom beta-hCG może być niższy i przyrastać dużo wolniej.

Jeśli jednak poziom beta-hCG jest wysoki, a w badaniu USG nie ukazuje się zarodek w macicy, istnieje prawdopodobieństwo, że rozwinęła się ciąża pozamaciczna. 

Test ciążowy i co dalej – jak diagnozuje się ciążę?

Po zapłodnieniu komórki jajowej w organizmie kobiety dochodzi do szeregu zmian – mają podłoże w oddziaływaniu hormonów produkowanych przez jajniki czy łożysko, takich jak progesteron, estrogeny i właśnie gonadotropina łożyskowa. Takie zmiany wykorzystywane są do rozpoznania ciąży.

Diagnostyka ciąży w rzeczywistości jest dość złożona, a z pewnością dużo bardziej, niż mogłoby się wydawać. Rozpoznanie ciąży stwierdza się dopiero na podstawie tzw. pewnych objawów. Tzw. objawy przypuszczalne i prawdopodobne pozwalają zdiagnozować wczesną ciążę, ale nie dają 100% pewności.

Te „pewne” objawy ciąży to stwierdzenie obecności płodu w badaniu USG i kolejno wysłuchanie tonów serca, rozpoznanie części ciała czy wyczucie ruchów. Dzięki badaniu USG głowicą przezpochwową lekarz rozpoznaje ciążę, czyli stwierdza obecność pęcherzyka ciążowego w jamie macicy, już w 4. jej tygodniu. Od około 5.-6. tygodnia może zmierzyć długość ciemieniowo-pośladkową zarodka (CRL) i uwidocznić jego akcję serca, a więc potwierdzić, że ciąża rozwija się prawidłowo. 

W 9.-10. tygodniu ciąży zarodek staje się już płodem i podczas badania USG można ujrzeć sznur pępowinowy, dobrze widoczne zawiązki kończyn czy też pierwsze punkty kostnienia. Wysłuchać czynności serca płodu i wyczuć jego ruchy lekarz ma szansę już nieco później, odpowiednio od około 16. i 24. tygodnia ciąży.

Tzw. przypuszczalne i prawdopodobne objawy ciąży nie są wystarczające do jej potwierdzenia. Do pierwszej grupy należą m.in.:

• bolesność piersi, 
• poranne nudności, 
• częste oddawanie moczu, 
• zmęczenie i znużenie, 
• zmiany w apetycie. 

Do drugiej grupy zaliczamy:

• zatrzymanie miesiączki, 
• powiększenie obwodu brzucha i piersi,
• pozytywne wyniki testów ciążowych,
• zwiększoną temperaturę ciała, 
• hiperpigmentację brodawek sutkowych, 
• powiększenie i rozpulchnienie macicy (tzw. objaw Hegara),
• objaw Labhardta, czyli zasinienie pochwy i jej przedsionka.

Jak oblicza się tydzień ciąży i dzień porodu?

Wiek ciąży określa się w pełnych skończonych tygodniach, które upłynęły od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Czyli jeśli miesiączkujesz regularnie, co 28 dni, i zrobisz test ciążowy w pierwszym dniu spodziewanej, który da pozytywny wynik, może świadczyć o tym, że jesteś w 4. tygodniu ciąży. Faktycznie jednak ciąża, a właściwie dziecko jest takim przypadku o około 14 dni młodsze, ponieważ do owulacji dochodzi około 14. dnia cyklu. Ginekolog określa tydzień ciąży również na podstawie pomiaru długości ciemieniowo-pośladkowej zarodka. 

A przewidywany termin porodu wyznacza się na dzień, w którym upłynie równe 40 tygodni od dnia, w którym dostałaś ostatnią miesiączkę. Jednak za ciążę donoszoną uważa się każdą, która rozwiąże się po ukończonym 37. tygodniu. I w praktyce tylko niewielka część kobiet rodzi w przewidywanym terminie. 

FAQ:

• Kiedy najlepiej zrobić domowy test ciążowy?

Domowy, apteczny test ciążowy z moczu najlepiej przeprowadzić najwcześniej w dniu spodziewanej miesiączki – około 14 dni po prawdopodobnym zapłodnieniu. Wówczas stężenie beta-hCG powinno być już na tyle wysokie, że test wykryje hormon.

• Kiedy można zrobić test ciążowy z krwi?

Hormon beta-hCG pojawia się we krwi wcześniej niż w moczu, dlatego test ciążowy z krwi można wykonać już około 8.-10. dnia po prawdopodobnym zapłodnieniu, a więc jeszcze przed dniem spodziewanej miesiączki.

• Czy można uzyskać dodatni wynik testu ciążowego mimo braku ciąży?

Tak, fałszywie dodatni wynik testu ciążowego może być rezultatem np. przyjmowania niektórych leków, a także chorób tarczycy, jajnika (w tym nowotworów) i nerek. Jeśli test ciążowy zrobiony został za wcześnie, może również dać wynik fałszywie ujemny.