Dziedziczenie grupy krwi- jaką grupę krwi będzie miało dziecko?

W Polsce według statystyk najczęściej występuje grupa krwi A Rh+, obecna u 1/3 społeczeństwa. Drugie miejsce zajmuje grupa 0 Rh+, a trzecie B Rh+. Najrzadziej pojawiającą się jest AB Rh-, którą posiada tylko 1% Polaków. Znajomość grup krwi jest niezbędna w przypadku przygotowań do operacji, przetoczeń, ale też w profilaktyce konfliktu serologicznego w czasie ciąży.

Grupa krwi dziecka a Rodziców

Wyróżniamy 4 podstawowe grupy krwi: 0, A, B i AB. Określenia te mówią nam jaki antygen jest obecny na powierzchni krwinek u danej osoby. Dodatkowo zawsze wyróżniany jest również czynnik Rh, inaczej nazywany antygenem D. Jeśli on nie występuje dana osoba jest „Rh ujemna”. W przeciwnym wypadku jest „Rh dodatnia”. Oba te układy, zarówno ABO i Rh są bardzo istotne m.in. przed przeszczepieniem narządów, ale też w ciąży. To nie jedyne układy, ponieważ dzięki obecności licznych antygenów, układów grup krwi u człowieka jest znacznie więcej. Są to m.in. układ Kell, Lewis czy Duffy, jednak nie są wykorzystywane najczęściej w codziennej praktyce związanej z opisywaniem grupy krwi.

O tym, jaką grupę krwi w układzie ABO będzie miało dziecko, decydują geny przekazane przez Rodziców. Istnieją trzy główne warianty genów, tzw. allele, których różne kombinacje będą decydowały o grupie krwi: są to tzw. allele A, B oraz 0. Każda przyszła mama oraz tata ma jednak tylko dwa z nich, a potomkowi przekazuje tylko jeden- losowo wybrany z pary alleli, którą posiada. Jeżeli dziecko otrzyma od matki i od ojca po jednym allelu 0- będzie miało grupę krwi 0. Jeżeli dziecko otrzyma od jednego Rodzica allel A lub B, a od drugiego allel 0- będzie miało odpowiednio grupę A lub B. W przypadku, gdy od np. od matki otrzyma  wariant  A, a od ojca allel B (dwa inne)- wynik grupy krwi dziecka wykaże grupę AB. Kiedy i od ojca, i od matki otrzyma ono ten sam wariant genu (odpowiednio dwa razy A lub dwa razy B), będzie miało grupę krwi A lub B.

Posiadacze grupy A mają na powierzchni swoich krwinek czerwonych antygen A, posiadacze grupy B – antygen B, posiadacze grupy AB – oba antygeny, posiadacze grupy 0 – żadnego antygenu.  Antygeny grup  ABO dziecka powstają już w łonie matki – średnio w 5.-6. tygodniu życia płodowego, jednakże do ich pełnego rozwoju dochodzi w czasie 6- 18 miesięcy po urodzeniu. Warto zauważyć, że jednocześnie w osoczu każdego z nas znajdują się przeciwciała skierowane przeciwko antygenom czerwonokrwinkowym, których nie mamy na naszych własnych krwinkach, np. osoba z grupą krwi A nie ma powierzchni swoich erytrocytów antygenu B, dlatego też w jej osoczu można odnaleźć przeciwciała anty-B.

W przypadku układu Rh, decydująca jest obecność antygenu D. Jeśli oboje Rodzice mają grupę krwi Rh- dziecko na pewno będzie miało również Rh-, ponieważ nie zostanie przekazany antygen D, warunkujący grupę Rh+.

Kalkulator grupy krwi dziecka

Jeśli jako przyszli Rodzice znacie swoje grupy krwi, sprawdźcie jaką grupę krwi może mieć Wasze dziecko:

UKŁAD AB0

UKŁAD Rh

Grupa krwi i konflikt serologiczny

Do konfliktu serologicznego najczęściej dochodzi w układzie Rh. Pojawia się on w przypadku, gdy kobieta ma grupę krwi Rh-(co oznacza, że nie ma na swoich krwinkach antygenu D), a dziecko Rh+(ma na swoich krwinkach antygen D). Są jednak możliwe konflikty w innych układach. W przebiegu konfliktu powstają matczyne przeciwciała odpornościowe przeciwko antygenom dziecka. To prowadzi do hemolizy (rozpadu erytrocytów) oraz niedokrwistości u płodu. One zaś mogą doprowadzić do niedotlenienia, uszkodzenia narządów, obrzęku uogólnionego, a w przypadku braku interwencji specjalistów- zgonu wewnątrzmacicznego dziecka.

Aby tego uniknąć każda kobieta ciężarna na pierwszej wizycie w ciąży ma zlecany pośredni test antyglobulinowy tzw. Odczyn Coombsa. Dzięki niemu stwierdzana jest obecność przeciwciał odpornościowych we krwi matki. W przypadku ich wykrycia należy je zidentyfikować oraz ocenić ich miano. Gdy przyszła mama jest Rh-ujemna i nie posiada przeciwciał anty-D w odczynie Coombsa na początku ciąży, w każdym trymestrze musi mieć powtarzane to badanie, aby kontrolować czy nie doszło do immunizacji (wytworzenia przeciwciał).

Obecnie dużo rzadziej niż kiedyś dochodzi do konfliktu serologicznego. Wynika to z przeprowadzanych w ciąży badań oraz stosowaniu profilaktyki śródciążowej i poporodowej z wykorzystaniem immunoglobulin.

Grupa krwi dziecka- badania w ciąży

Aby zbadać grupę krwi dziecka wykonać można np. nieinwazyjne badanie wolnego płodowego DNA. Do oznaczenia grupy krwi płodu, a także stężenia hemoglobiny służy inwazyjne badanie jakim jest kordocenteza. Jednak częściej wykorzystywanym i obecnie zalecanym przez specjalistów badaniem z wyboru diagnozującym wystąpienie choroby hemolitycznej płodu jest badanie przepływów metodą Dopplera. Specjalista ocenia maksymalną prędkość skurczową (PSV) w tętnicy środkowej mózgu dziecka (MCA) i porównuje go do średniej dla danego wieku ciążowego. W przypadku wykrycia ciężkiej niedokrwistości u dziecka spowodowanej konfliktem serologicznym przeprowadzane są transfuzje wewnątrzmaciczne z użyciem kordocentezy terapeutycznej.

Zobacz też: Brzuch w 30 tygodniu ciąży. Który to miesiąc?