Podróże w ciąży

Spis treści

1. Kiedy podróżowanie w ciąży nie jest wskazane?
2. Który trymestr jest najlepszym czasem na podróże?
3. Ryzyko zakrzepicy żylnej w kończynach dolnych
4. Podróż autokarem w ciąży
5. Czy egzotyczne podróże są wskazane w czasie ciąży?

Zgodnie z zaleceniami ACOG (The American College of Obstetricians and Gyneacologists) podróżowanie w ciąży dla większości kobiet jest bezpieczne do 36. tygodnia ciąży. Po tym czasie wiele linii lotniczych nie wyraża zgody na wzięcie kobiety ciężarnej na pokład samolotu. Po 28. tygodniu ciąży niektóre z linii wymagają zaświadczenia od lekarza, które potwierdza że ciąża przebiega bez powikłań i określającego dokładny tydzień ciąży. Warto przed lotem sprawdzić wymagania konkretnego przewoźnika.

Kiedy podróżowanie w ciąży nie jest wskazane?

Jeśli ciąża przebiega fizjologicznie, a dziecko prawidłowo się rozwija, nie ma przeciwwskazań do wyjazdu. Nie rekomenduje się jednak podróży, gdy ciąża jest powikłana. Schorzenia mogą w trakcie lotu zaostrzyć się, a kobieta może wymagać pilnej pomocy medycznej. Odradza się też podróżowania w trakcie ciąży wielopłodowej, z uwagi na fakt, że uznaje się ją za ciążę podwyższonego ryzyka. Gdy kobiecie zagraża poród przedwczesny czy stan przedrzucawkowy, również powinna ona zrezygnować z wyjazdów z kraju. Zalecenie to odnosi się także do ciężarnych z łożyskiem przodującym czy niewydolnością szyjki macicy.

Który trymestr jest najlepszym czasem na podróże?

Najlepszym wyborem jest wyjazd między 14. a 28. tygodniem ciąży. Kobieta ciężarna czuje się wtedy zazwyczaj najlepiej i nie ma uciążliwych dolegliwości takich jak obrzęki czy poranne nudności. Według dotychczasowych obserwacji najwięcej powikłań w trakcie lotu samolotem pojawia się w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży. Należą do nich wymioty, dolegliwości bólowe, a także skurcze macicy. Należy pamiętać też, że w trzecim trymestrze istnieje ryzyko porodu przedwczesnego.

Ryzyko zakrzepicy żylnej w kończynach dolnych

Czas ciąży jest okresem zwiększonego ryzyka wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. W połączeniu z długotrwałym lotem i przebywaniem w jednej pozycji to ryzyko gwałtownie wzrasta. Dobrym rozwiązaniem jest założenie na czas lotu samolotem lub długiej podróży, przewiewnych spodni i wygodnych butów. Czasami konieczne jest też ubranie specjalnych pończoch oraz profilaktyka heparyną drobnocząsteczkową przed długą podróżą (trwającą dłużej niż 4 godziny). Profilaktyka zalecana jest gdy lot trwa dłużej niż 4 godziny. Kobietom w ciąży zaleca się co godzinę wstać i przespacerować się po pokładzie. Warto pamiętać również o prawidłowym nawodnieniu. Podczas podróżowania autem należy zwrócić uwagę na częste postoje i zmianę pozycji, aby zmniejszyć ryzyko zakrzepicy.

Podróż autokarem w ciąży

Jeśli planujesz w trakcie ciąży podróż autobusem przez Europę, powinnaś raczej przełożyć te plany na czas po urodzeniu dziecka. Długotrwałe siedzenie i przebywanie w jednej pozycji nie służy kobiecie ciężarnej. Istnieje bowiem wysokie ryzyko wystąpienia wspomnianej żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Często też autokary nie są przystosowane dla kobiety ciężarnej. Nieczynna toaleta, zepsuta klimatyzacja i mało miejsca na wyprostowanie nóg nie zapewniają wygody i komfortu podróży przyszłym mamom.

Czy egzotyczne podróże są wskazane w czasie ciąży?

Jeżeli rodzice planują zabezpieczenie krwi pępowinowej i sznura pępowinowego powinni mieć świadomość, że niektóre kierunki mogą ograniczyć ich możliwości zabezpieczenia materiału lub wymagać wykonania dodatkowych badań. Natomiast w kwestiach stricto zdrowotnych- dalekie i długie podróże nie są zalecane, z powodu ryzyka wystąpienia zakrzepicy. Region geograficzny, do którego się wybieramy również ma duże znaczenie. Zawsze należy mieć na uwadze możliwe choroby zakaźne występujące na danym terenie. CDC (Centers for Disease Control and Prevention) odradza wyjazdy do krajów, w których występuje ryzyko zarażeniem wirusem Zika. Zakażenie to prowadzi do poważnych wad wrodzonych płodu. Krajami o wysokim ryzyku zarażenia wirusem są państwa Ameryki Południowej i Centralnej oraz te leżące w regionie Pacyfiku. Należy też pamiętać, że przed wyjazdem do niektórych państw egzotycznych wymagane są i zalecane szczepienia profilaktyczne. Niektóre z nich mogą być bezpiecznie stosowane u ciężarnych, lecz są też takie, których kobiety w ciąży powinny unikać. Ryzyko szczepionki np. na WZW typu A dla płodu określane jest jako niskie, i jest to szczepienie zalecane kobietom podróżującym na tereny endemiczne wirusowego zapalenia wątroby typu A.

Należy unikać zaś wyjazdów do krajów, gdzie występują choroby, na które szczepionki zawierają żywe wirusy. Nie zaleca się rutynowych szczepień na polio i dur brzuszny u kobiet w ciąży. Szczepionka na żółtą gorączkę (żółtą febrę) zawiera żywe atentowane wirusy, więc nie jest polecana ciężarnym. Jest ona jednak wymaga podczas wyjazdów do państw Afryki i Ameryki Południowej. Podaje się ją więc tylko wtedy, gdy podróż w tereny endemiczne tej choroby jest faktycznie konieczna. Warto zwrócić uwagę na fakt, że kobiety w ciąży mogą gorzej reagować na niektóre szczepienia.

Najlepiej wybierać kraje o umiarkowanym klimacie i dobrą opieką medyczną. Wyjazd do krajów tropikalnych nie jest zabroniony, lecz należy pamiętać, że w trakcie ciąży wysoka temperatura powietrza jest przez niektóre kobiety źle tolerowana, a obrzęki ciała np. utrudniają intensywne zwiedzanie. Przegrzanie może prowadzić również do odwonienia, które jest niebezpieczne zarówno dla przyszłej mamy, jak i maluszka. Promieniowanie UV jest także przyczyną przebarwień skóry u kobiet w ciąży. Przyszła mama nie powinna w trakcie upałów rozstawać się więc z butelką wody, nakryciem głowy i kremem z filtrem.

Każdy wyjazd za granicę najlepiej zgłosić i omówić ze swoim lekarzem ginekologiem odpowiednio wcześniej. Poinstruuje on o ewentualnych koniecznych szczepieniach i przygotuje wymagane przez linię lotniczą zaświadczenie. Ponadto przed planowaną podróżą wskazane jest również badanie rozwoju ciąży przez lekarza. Zawsze podczas wyjazdu należy też mieć ze sobą kartę ciąży i aktualne wyniki badań.

Bibliografia:

• Sytuacje kliniczne w położnictwie. G. Bręborowicz PZWL, 2017
• Travel During Pregnancy, ACOG,
• Profilaktyka pierwotna ŻChZZ MP, 2019
• What We know about Zika and Pregnancy
• “Do pregnant women have a higher risk for venous thromboembolism following air travel?” Morteza Izadi, Mohammad Javad Alemzadeh-Ansari, Davood Kazemisaleh, Maryam Moshkani-Farahani and Akbar Shafiee, 2015