Leczenie niepłodności komórkami macierzystymi

Spis treści

1. Problem niepłodności
2. Zastosowanie komórek macierzystych w leczeniu niepłodności
3. Gdzie jeszcze stosowane są komórki macierzyste?

Problem niepłodności

Terminem „niepłodność” określa się niemożność zajścia w ciążę przy regularnym współżyciu przez co najmniej rok czasu (z pewnymi wyjątkami) bez stosowania antykoncepcji. Problem niepłodności jest w obecnych czasach niezwykle realny. Co ciekawe, udział procentowy każdego typu niepłodności, a więc męskiej, żeńskiej oraz idiopatycznej jest niemal identyczny i w każdym przypadku wynosi ok. 30%. Choć nie są znane jednoznaczne przyczyny coraz częstszych problemów z posiadaniem potomstwa, to wielu ekspertów jako źródło tego zjawiska upatruje m.in. zanieczyszczenie powietrza oraz wysoki stopień przetworzenia żywności. Przyczyną niepłodności są niekiedy również leki używane przykładowo w chemioterapii przy leczeniu nowotworów. Pomimo dostępnych sposobów leczenia niepłodności oraz technik wspomaganego rozrodu, wiele par w dalszym ciągu nie może doczekać się potomstwa.

Zastosowanie komórek macierzystych w leczeniu niepłodności

Podczas badań nad niepłodnością naukowcy zastanawiali się, dlaczego samice niektórych gatunków pozostają płodne przez całe swoje życie, w sytuacji kiedy w przypadku każdej kobiety dochodzi w pewnym momencie życia do menopauzy. Według dotychczasowych badań, każda kobieta rodzi się z ograniczoną ilością komórek jajowych, które w trakcie życia nie są już produkowane, a jedynie „dojrzewają”, aby stać się zdolną do zapłodnienia komórką jajową. Badania prowadzone na myszach udowodniły, że w jajnikach samic tego gatunku znajdują się komórki macierzyste, z których to właśnie na bieżąco powstają komórki jajowe. Dzięki temu, że są one stale produkowane przez organizm myszy, pozostaje ona płodna przez cały okres swojego życia. Wysnuto więc podejrzenie, że być może podobne komórki (tzw. germinalne) znajdują się również w jajnikach kobiet. Przy pomocy bardzo konkretnych znaczników łączących się z białkami znajdującymi się tylko na powierzchni komórek macierzystych dowiedziono, iż są one obecne także w jajnikach kobiet. Odkrycie to pozwoliło na podjęcie nowych prób leczenia kobiecej niepłodności i wykorzystania komórek macierzystych w „pobudzeniu” wytwarzania nowych, zdolnych do zapłodnienia komórek jajowych. Co więcej, komórki macierzyste  mogą pomóc również tym kobietom, u których doszło do zbliznowacenia (atrofii) endometrium, co uniemożliwia prawidłową implantację zarodka i przyczynia się do niepłodności.

Badania związane z wykorzystaniem komórek macierzystych  w leczeniu niepłodności prowadzone są m.in. przez dr Jarosława Kaczyńskiego, ginekologa i endokrynologa. W ramach grantu naukowego wstrzyknął on do jajnika komórki macierzyste pochodzące ze sznura pępowinowego 4 kobietom zmagającym się z niepłodnością. Dwie z nich po jednorazowym podaniu komórek zaszły w ciążę. Choć badania te w dalszym ciągu wymagają dogłębnej analizy, to są one bardzo obiecujące i być może już niedługo wyznaczą nowy trend w leczeniu niepłodności. Badania z użyciem komórek macierzystych prowadzone są również w leczeniu niepłodności męskiej. Również tutaj specjaliści odnieśli niemały sukces przekształcając komórki macierzyste w męskie komórki płciowe.

Gdzie jeszcze stosowane są komórki macierzyste?

Zabezpieczając krew pępowinową i sznur pępowinowy, zyskujesz możliwość leczenia chorób, które mogą wystąpić u dziecka lub jego rodzeństwa. W niektórych chorobach (np. w białaczkach) posiadanie zabezpieczonej krwi pępowinowej może znacznie przyspieszyć leczenie, w innych może być jedyną szansą na poprawę zdrowia. Wszystko dzięki temu, że krew pępowinowa i sznur pępowinowy są bogate w komórki macierzyste, które budują organizm oraz naprawiają uszkodzone komórki i tkanki. Komórki macierzyste pochodzące min. z krwi pępowinowej obecnie wykorzystywane są w terapii mózgowego porażenia dziecięcego, stwardnienia zanikowego bocznego czy też, leczeniu białaczek i chłoniaków. Co więcej, krew pępowinowa dziecka, jeżeli tylko występuje konieczna zgodność, może być wykorzystana także w leczeniu innych członków rodziny. Materiał jakim jest krew pępowinowa dziecka, która w przypadku braku pobrania zostałaby zutylizowana, stanowi więc swego rodzaju polisę dla całej rodziny. Leczenie z wykorzystaniem komórek macierzystych to stosunkowo nadal nowe zagadnienie. Z tego powodu lista chorób, które mogą być w przyszłości potencjalnie leczone z ich zastosowaniem z dnia na dzień wydłuża się.