Informacje dla pacjentek

Najczęściej zadawane pytania dotyczące oddawania krwi pępowinowej

Co to są komórki krwi pępowinowej?
Krew pępowinowa zawiera specjalne rodzaje komórek nazywane komórkami macierzystymi. Komórki macierzyste żyją bardzo długo i mogą przekształcać się w wiele różnych typów komórek krwi. Komórki macierzyste znajdują się w wielu różnych częściach ciała. Komórki macierzyste, które pozostają w pępowinie i łożysku, zazwyczaj są wyrzucane po urodzeniu dziecka.

Do czego można użyć komórek macierzystych?
Komórki macierzyste mogą być użyte do wytwarzania nowych komórek krwi. Często stosuje się je w leczeniu niektórych chorób, takich jak np, białaczki (rodzaju nowotworu krwi), niektóre typy niedokrwistości oraz wiele innych chorób. Nie wykorzystuje się ich do klonowania. Jak się uzyskuje komórki macierzyste? Do niedawna reszta krwi łożyskowej i pępowinowej po porodzie była rutynowo wyrzucana. Obecnie po urodzeniu dziecka, zanim wyrzuci się łożysko, komórki macierzyste znajdujące się we krwi pępowinowej i łożyskowej mogą być pobrane. Zabieg jest bezbolesny i nie jest obciążony żadnym ryzykiem dla matki i dziecka, gdyż komórki z pępowiny pobiera się po jej przecięciu, w momencie, gdy dziecko jest już urodzone.

Jak przechowuje się krew pępowinową?
Po zebraniu krwi pępowinowej można ją zamrozić i wykorzystać w przyszłości. Istnieją dwa sposoby przechowywania zamrożonych komórek: 1) w prywatnych bankach krwi pępowinowej lub 2) w bankach publicznych. Jak funkcjonuje publiczny bank krwi pępowinowej?

• Po porodzie specjalnie przeszkolona osoba pobiera krew z łożyska i pępowiny. Czasami odpowiednio wyszkolony położnik może pobierać krew w trakcie porodu,
• Po pobraniu krwi ocenia się liczbę komórek krwi aby mieć pewność, że dana jednostka krwi nadaje się do późniejszego użycia i przeprowadza się dalsze badania w kierunku różnych chorób zakaźnych.
• Ponieważ każda osoba ma jedyny w swoim rodzaju układ antygenów HLA, trzeba przeprowadzić badania komórek krwi pępowinowej, aby stwierdzić jakiego są one typu. Informacje te przechowuje się w bezpiecznych komputerowych bazach danych.
• Komórki zamraża się i przechowuje w centralnym magazynie, z którego można je pobrać wtedy, gdy są potrzebne do leczenia. Należy pamiętać, że jeśli korzysta się z publicznego banku krwi, komórki z krwi pępowinowej twojego dziecka nie są przechowywane dla niego czy twojej rodziny. Mogą być użyte przez każdą osobę, która ich potrzebuje.
• W publicznych bankach krew przechowuje się bezpłatnie.
• Publiczne banki krwi zwykle zbierają krew z kilku wybranych szpitali na ich terenie.

W jaki sposób działają prywatne banki krwi?

• Wtedy, gdy komórki są gromadzone na potrzeby prywatnych banków krwi pępowinowej, osoba odbierająca poród pobiera je wykorzystując w tym celu specjalny zestaw przesłany jeszcze przed porodem, przez prywatny bank.
• Komórki te są wysyłane do prywatnego banku, w którym są zamrażane i przechowywane.
• Komórki te są przechowywane na potrzeby dziecka lub twojej rodziny.
• Przechowywanie krwi w prywatnych bankach krwi wiąże się z opłatą. Koszt przechowywania zależy od banku, zwykle obowiązuje wstępna opłata związana z zamrażaniem tych komórek, a następnie oplata roczna za ich przechowywanie.

Czy będąc rodzicem mogę ocenić czy warto ponosić opłaty za przechowywanie krwi w prywatnym banku krwi pępowinowej?
Pamiętaj o poniższych podejmując decyzję:

• Oceniono, że szansa, iż dziecko będzie potrzebować własnej krwi pępowinowej do przeszczepu wynosi jak 1:2700,
• Wiele prywatnych banków nie ma na miejscu programu, który oceniałby jakość zebranych komórek. Nawet wtedy, gdy wyszkolony personel zbiera krew pępowinową, prawie co trzecia próbka nie nadaje się do użytku i jest niszczona w publicznych bankach krwi pępowinowej,
• Wielu lekarzy na co dzień leczących dzieci chore na białaczkę lub inne choroby uważa, że te dzieci nie powinny otrzymywać własnych komórek macierzystych z dwóch powodów: 1) w zgromadzonych komórkach macierzystych dziecka mogą występować zaburzenia genetyczne, które wywołują istniejącą chorobę i 2) u dzieci chorujących na białaczkę komórki te, jak również komórki macierzyste pochodzące od innej osoby, mogą nie zwalczyć komórek białaczkowych (jest to tzw. graft-vs-leukemic effect).
• Należy rozważyć bezpośrednią donację komórek krwi pępowinowej (albo przez bank prywatny lub specjalne ustalenia z bankiem publicznym) wtedy, gdy istnieje określone rozpoznanie choroby w rodzinie, o której wiadomo, ze poddaje się leczeniu za pomocą przeszczepienia komórek macierzystych.
• Mimo że komórki macierzyste pochodzące z krwi pępowinowej mogą być wykorzystane przez dorosłych krewnych, dotąd niewiele takich prób zakończyło się sukcesem. Najważniejszym problemem jest niewystarczająca liczba komórek macierzystych w jednostce krwi pępowinowej pochodzącej od noworodka, aby można było wykonać przeszczep u osoby dorosłej.