KTG - co to za badanie?

Kardiotokografia to jedno z podstawowych badań wykonywanych u wszystkich kobiet pod koniec ciąży oraz podczas porodu. Jest niezbędne do kontroli dobrostanu dziecka. Dzięki niemu lekarze obserwują także zapis skurczów macicy kobiety w trakcie porodu. Czy można wykonać KTG samodzielnie w domu? Jak odczytuje się jego zapis?

KTG - na czym polega?

Kardiotokografią nazywamy równoczesną rejestrację czynności serca płodu (FHR- fetal heart rate) oraz czynności skurczowej macicy. Dzięki temu można kontrolować stan dziecka i pojawiające się skurcze, a także wzajemną zależność obu parametrów.

Do brzucha przykłada się dwie specjalne głowice - peloty uprzednio smarując je żelem do USG, aby umożliwić rejestrację skurczów macicy oraz czynności serca dziecka. Na ekranie urządzenia pojawia się zapis i zazwyczaj też jest on na bieżąco drukowany.

Za podstawową czynność serca dziecka w KTG uważa się tętno między 110-160 uderzeń na minutę. Jest to normokardia. Jeśli serce dziecka bije więcej niż 160 razy w ciągu minuty mamy do czynienia z tachykardią. Do jej przyczyn zalicza się między innymi: zdenerwowanie matki, gorączkę matki, infekcję płodu oraz jego niedokrwistość. Może też wystąpić, jeśli kobieta ciężarna paliła papierosy w trakcie ciąży. Gdy czynność serca dziecka spada poniżej 110 w ciągu jednej minuty stan ten nazywa się bradykardią. Wynika z niedotlenienia płodu, zaciśnięcia pępowiny czy też pobudzenia nerwu błędnego podczas wstawiania się główki, czyli tzw. objawu Gaussa.  

Kiedy wykonuje się kardiotokografię?

Jeśli ciąża przebiega prawidłowo, KTG wykonuje się dopiero w terminie porodu. W przypadku schorzeń występujących w trakcie przebiegu ciąży badanie to zlecane jest we wcześniejszych tygodniach. Jeśli kobieta choruje na cukrzycę, nadciśnienie lub np. choroby nerek, badanie KTG ma wykonywane od 36. tygodnia ciąży raz w tygodniu.

Gdy kobieta ciężarna przyjmowana jest do szpitala z powodu rozpoczęcia porodu ma zazwyczaj wykonywane na izbie przyjęć badanie KTG. Jest to też moment, gdy zestaw do pobrania krwi pępowinowej jest przekazywany na salę porodową, w której będzie rodzić kobieta. Warto zabrać ze sobą do szpitala taki zestaw do pobrania krwi pępowinowej dziecka. Sprawdź: https://www.pbkm.pl/komorki-macierzyste/dlaczego-warto

KTG wykonuje się również podczas trwania porodu. W niektórych przypadkach wymagany jest stały zapis, jak np. przy znieczuleniu zewnątrzoponowym, ponieważ kobieta rodząca słabiej odczuwa wtedy nadchodzące skurcze. Badanie KTG wykonuje się również zazwyczaj po założeniu cewnika Foleya, mającego na celu preindukcję porodu.

Akceleracje i deceleracje

W opisie badania kardiotokograficznego używa się specjalistycznego słownictwa. Wahania czynności serca dziecka nazywane są oscylacją. Prawidłowym zapisem jest oscylacja falująca. Oznacza to, że tętno płodu zmienia się o 10-25 uderzeń w ciągu minuty. Oscylację, w której linia staje się prosta, a zmienność serca wynosi mniej niż 5 uderzeń na minutę nazywamy oscylacją milczącą. Jest to zapis nieprawidłowy i oznaczać może np. niedotlenienie płodu. Oscylacja zawężona zaś może być spowodowana np. snem płodu.

Akceleracjami nazywa się przejściowe zwiększenie czynności serca płodu (FHR) o 15 uderzeń trwające co najmniej 15 sekund w stosunku do czynności podstawowej. Zazwyczaj towarzyszą skurczom macicy i oznaczają, że dziecko czuje się dobrze. Deceleracje natomiast, to okresowe obniżenie tętna płodu. Wyróżnia się deceleracje wczesne, które powstają w wyniku schodzenia główki dziecka coraz niżej i pobudzenia nerwu błędnego oraz deceleracje późne, które są wykładnikiem niewydolności maciczno-łożyskowej i świadczyć mogą o niewydolności łożyska.

Lekarze obserwując zapis oscylacji, a także występowanie akceleracji i deceleracji, kontrolują dobrostan dziecka i w przypadku nieprawidłowości wdrażają odpowiednie postępowanie, jakim może być np. wykonanie cięcia cesarskiego czy zahamowanie podawania oksytocyny. Są to elementy resuscytacji wewnątrzmacicznej.

Domowe KTG

W ostatnim czasie coraz większą popularność zdobywają przenośne detektory tętna płodu, które można kupić lub wypożyczyć do domu. Są one w pełni bezpieczne, a rodzice mogą w każdej chwili posłuchać bicia serca dziecka. Wyniki są zazwyczaj wysyłane do położnej lub lekarza, który kontroluje, czy nie ma żadnych nieprawidłowości. Dzięki domowym detektorom możliwa jest kontrola czynności serca dziecka bez wychodzenia z domu. Nie należy jednak zapominać o koniecznych, planowych wizytach na badanie KTG w szpitalu , szczególnie w przypadku gdy minął już planowy termin porodu.

 Dowiedz się także: Badania prenatalne - co to takiego?